Flaneren

Aan de Universiteit van Nottingham (UK) vindt op 6 en 7 juli 2012 een congres plaats, dat geheel is gewijd aan het thema 'flaneren'. De flaneur, misschien het beste te omschrijven als iemand die 'slentert om gezien te worden', is een 19de-eeuws archetype van de stadsmens. Hij werd geroemd door diverse auteurs en historici, van Balzac en Baudelaire tot Walter Benjamin, en meer recent besproken in publicaties als The Flâneur en The Invisible Flâneuse. Maar dergelijke studies beperkten zich vooral tot de flaneurs in Parijs, terwijl hij ook in andere Europese landen een bekend verschijnsel was, denk maar aan de Scheveningse Boulevard. Bovendien is de flaneur inmiddels ook voor de lens van de moderne media gespot. Aan al deze zaken wordt aandacht besteedt tijdens het congres The Flâneur Abroad: international and historical perspectives on an urban archetype, georganiseerd in samenwerking met het Institute for Research in Visual Culture en the Urban Culture Network van de universiteit. Onderzoekers die een paper willen presenteren kunnen reageren tot 30 december 2011 via richard.wrigley@nottingham.ac.uk.

Hoog op de poten

We hebben al eerder op deze blog het verschijnen van Frans Schmit’s mooie boek De Haagse ooievaar aangekondigd. Inmiddels is dit verschenen bij uitgeverij De Nieuwe Haagsche en meteen al uitgeroepen tot bestseller.
Schmit is uit persoonlijke interesse het symbool van ‘zijn’ stad gaan fotograferen. Op zijn Flickr-account heeft hij in de loop der jaren een groeiende verzameling foto’s gezet, waarvan een selectie in het boek is opgenomen. Het is een uitzonderlijke verzameling geworden: ooievaars op gevelstenen, tegeltableaus, logo’s, windvanen en allerlei andere plekken en voorwerpen in de stad. In de tekst bespreekt Schmit de historische band tussen Den Haag en de vogel, en de diverse thema's in zijn fotocollectie, waaronder muurschilderingen, sport en bedrijven. In het boek is een leuke wandeling opgenomen, voor wie het allemaal zelf op een mooie dag wil gaan bekijken. Ook ideaal voor expats die de stad willen leren kennen, want de tekst is tweetalig, Nederlands en Engels.

Visuele cultuur

Het tijdschrift Early Popular Visual Culture heeft een themanummer gewijd aan 'Intermediality in early and silent cinema', waarin enkele artikelen over kunst en film rond 1900 te vinden zijn. Het artikel 'Unfit for public display: female sexuality and the censorship of fin-de-siècle publicity posters' is gratis te downloaden, de overige tegen betaling. Onderwerpen zijn onder meer: toeristenfotografie in Japan, koloniale ansichtkaarten en het werk van Georges Méliès.

Betoverend mooi

De kunst van mensen bedriegen is al zo oud als de mens zelf. Oorspronkelijk toegepast door con artists (zwendelaars) en straatkunstenaars, hebben goocheltrucks zich in vele eeuwen ontwikkeld tot een ware podiumkunst. Lang voor special effects in films, kon het publiek zich vergapen aan illusies als zwevende dames, vuurspektakels en zichzelf onthoofdende 'magiers' (meestal afkomstig uit 'de Oriënt'). Jammer genoeg is deze kunst door moderne illusionisten als David Blane verworden tot een ijdele vorm van zelfbevredigende stunts.
Gelukking heeft Taschen een fantastische publicatie uitgegeven, die ons aan de mooie traditie herinnert: Magic, 1400s–1950s. In 650 pagina’s wordt het illusionisme belicht aan de hand van uitgebreide teksten en fraaie illustraties, waaronder heerlijk nostalgische affiches, foto’s en programma’s. Niet goedkoop, maar voor wie graag ouderwets betoverd wordt zeer de moeite waard.
(Over ouderwetse betovering gesproken: wie (weer) eens richting Parijs reist, moet zeker het Musée de la Magie bezoeken.)

Publicatiegegevens: Noel Daniel (red.), Magic, 1400s–1950s, Taschen 2009, 650 pp., € 150,00, ISBN: 978-3-8365-0977-0.

Me and you and everyone we know is a curator

Het Graphic Design Museum organiseert op 19 december 2009 ín Paradiso een symposium over kwaliteit in een tijdperk van visuele overvloed. 'Terwijl musea hun collecties online zetten, groeit de digitale culturele productie. Er komen honderdduizenden beelden per dag bij. Veel interessant werk wordt online geproduceerd en bereikt de fysieke wereld niet eens. De verspreiding van kwalitatief hoogwaardig werk wordt al lang niet meer alleen centraal geregeld via instanties die daarvoor ontwikkeld zijn, zoals musea, fondsen of vaktijdschriften. Aan de andere kant groeit de behoefte aan fysieke cultuurbeleving nu men de hele dag achter de computer zit te netwerken. Ontwerpers, kunstenaars, bemiddelaars en beleidmakers zullen hun positie moeten herzien, want nieuwe technologieën bepalen in grote mate de mogelijkheden van presentatie en archivering. Het zoeken is naar nieuwe kwaliteitscriteria, denkkaders en methoden om verbindingen tot stand te brengen tussen de virtuele en de fysieke ruimte'. Reserveren: symposium@graphicdesignmuseum.com.

Van Vincent tot Alice

Bij het vallen van de blaadjes dient zich bij de één de jaarlijkse winterdepressie aan, terwijl de ander het afsterven der natuur met een melancholische glimlach aanschouwt. In New York is er voor de laatstgenoemden vanaf 17 november 2009 een passende tentoonstelling in het MOMA: een groot retrospectief van alleskunstenaar Tim Burton (1958). Dat deze fantastische regisseur ook vele andere creatieve pijlen op zijn boog heeft, is wellicht niet iedereen bekend. Naast het regisseren en produceren van films (zowel speelfilms, als animatie), heeft Burton zich tijdens zijn loopbaan ook uitgeleefd als schrijver, fotograaf en illustrator. Uit al zijn werk blijkt dat het creatieve kind in hem licht macabere interesses had. Deze bijzondere tentoonstelling toont - voor het eerst - meer dan 700 objecten van zijn hand, waaronder schilderijen, tekeningen en foto’s uit zijn persoonlijk archief. Daarnaast worden ook zijn 14 films vertoond.
Een voorproefje, het korte animatiefilmpje Vincent uit 1982, vindt u in de rubriek ‘Cult’ onderaan deze blog. De titel refereert naar (Hammer)horrorveteraan Vincent Price (1911-1993), die tevens de voice-over voor het filmpje voor zijn rekening nam. Na Willy Wonka is Alice de volgende kinderklassieker die onder het mes gaat. De trailer is al op YouTube te vinden.

[Afbeelding: Zonder titel (Frankenweenie), 1982, gemengde techniek, 27.9 x 33 cm. Privécollectie.
© 2009 Tim Burton]

Theaterlied

De meest recente uitbreiding van Het Geheugen van Nederland betreft de omvangrijke verzameling bladmuziek van theaterliedjes uit de collectie van het Theater Instituut Nederland.
De collectie Theaterlied omvat het Nederlandstalige repertoire, dat door Nederlandse artiesten in het theater ten gehore is gebracht. De getoonde collectie omvat 11.500 stuks bladmuziek, waarvan veel uit de periode rond 1900, vaak afkomstig uit bezit van artiesten of hun nabestaanden. De collectie is gedigitaliseerd met subsidie van Metamorfoze, het nationale programma voor het behoud van het papieren erfgoed.
De omslag van de bladmuziek diende als reclame voor het liedje. Daarom zijn deze vaak fraai vormgegeven, wat het bladeren door de collectie een aangename bezigheid maakt.
De teksten zelf bestrijken alles wat een mens kan bezighouden, waaronder natuurlijk de pasgevonden of pasverloren liefde.
Alle bladmuziek en dertig geluidsopnamen kunnen voor eigen gebruik worden gedownload dankzij auteursrechtelijke afspraken met auteursrechtorganisatie Musicopy.

[Afbeeldingen: J.P.J.H. van Clinge Doorenbos, Alcohol, ca. 1925. Collectie TIN, Amsterdam, signatuur CLI2; Frederik van Monsjou, Artistje, ca. 1925. Collectie TIN, Amsterdam, signatuur H7]

Congres 'Arts to Enchant'

De Faculteit Kunstgeschiedenis van de Universiteit van Glasgow (Schotland) organiseert op 30 mei 2009 een interdisciplinair congres rond het thema Arts to Enchant: Formations of Fantasy in Visual Culture. Sprekers belichten de rol van fantasie in visuele cultuur, niet alleen als creatieve impuls, maar ook als essentiele artistieke uitlaatklep voor angsten, verlangens en vlagen van irrationaliteit. De besproken media beperken zich niet tot de traditionele kunsten, maar omvatten ook film en animatie, mode, theater, strips en science fiction. Genoemde thema's zijn: 'Fetish/Goth, Fairy tales & Mythology, Dreams/Nightmares, Theoretical ideological and psychoanalytical Fantasy, Aesthetics of Fantasy, Black/White Magic, Performance/Masquerade, Monsters/Monstrosities, The Surreal/The Uncanny, Erotica/Eroticism'.
Tot 13 maart kunnen voorstellen voor presentaties worden ingezonden. Meer informatie: artstoenchant@googlemail.com

[Afbeelding: Frances Macdonald McNair, Ill Omen, or, Girl in the East Wind with Ravens Passing the Moon (1893). Hunterian Art
Gallery, Glasgow]

I want my MTV

De MTV-generatie kan zijn hart ophalen. Het klagen over het eenzijdige aanbod van reality programma’s op de zender, die ooit met een 24-uurs programmering van videoclips pionierde, heeft geholpen. Of liever: oude MTV-clipjes blijken op Youtube zo populair, dat de huidige zendbazen eindelijk beseffen welke vraag er is naar hun archiefbeelden. Op de nieuwe website www.mtvmusic.com (met de nadruk op music) kun je naar hartelust je jeugd herbeleven of proberen bij te blijven, en natuurlijk research plegen naar mode, vormgeving en visuele cultuur van de afgelopen decennia. Jawel, is er toch nog een verantwoorde draai aan dit nieuwsbericht te geven.