Vormen uit Vuur

Graag vragen we aandacht voor het mooie tijdschrift van de Vereniging van Vrienden van Glas en Ceramiek: Vormen uit Vuur. Hieraan mocht Andréa Kroon/K&WH recentelijk twee bijdragen leveren:

'Draken, dodo's en gedrochten. Het fantasierijke oeuvre van Cirque de Pepin' in nr. 231 beschrijft de keramieksculpturen van de Haagse kunstenaar Pepijn van den Nieuwendijk. Hij laat zich onder meer inspireren door Chinees porselein en Delfts-blauwe kaststellen, waaruit dan ook elementen in zijn humoristische en tegelijk macabere kunstwerken zijn terug te vinden.

Het tweede artikel, 'Symbolen en rituelen. Vrijmetselaarssymboliek in Chinees exportporselein', verscheen in nr. 230. Dit gaat in op de productie van punch kommen en ander serviesgoed voor Europese vrijmetselaarsloges rond 1800, en verklaart de complexe symboliek van dit bijzondere type exportporselein.
Beide exemplaren zijn natuurlijk los te bestellen via de redactie, maar kunst- en cultuurliefhebbers raden we aan om zich meteen te laten verleiden tot een lidmaatschap van dit prachtig verzorgde tijdschrift.

Mondain Den Haag

In het Haags Gemeentearchief is het alleraardigste tijdschrift Mondain Den Haag te vinden. Dit berichtte van 1928 tot circa 1931 over het leven in de Hofstad en haar badplaats. In het nummer van 9 augustus 1929 lazen wij het volgende gedichtje van ene 'Minstreel':

Welkom, Vreemdeling

De glorie van Die Haghe,

Is weer eens rijk omkranst,

Haar schone reputatie,

Wordt schitterend beglansd,

Wij Hagenaren droomden,

Van onze stad gestaag,

Dat zij eens zoude wezen,

De wereld-stad Den Haag.

Wij zijn nu polyglottisch,

En internationaal,

Een wereld-centrum wezen,

Dat is ons ideaal,

Dat aller oogen kijken,

Naar onze eigen stad,

Dat is de roem en glorie,

Daarop gaat ieder prat.

Nu komen hooge oomes,

Van heinde en van ver;

Wij Hagenaren krijgen,

Weer dubbel hevig air,

Weest welkom, vreemdelingen, 

Wij groeten u met vreugd,

Zijn over uw verschijnen,

Ten hevigsten verheugd.

Aanschouwt hier onze veste.

Ons Bosch, ons strand, de zee,

En brengt bij uw bagage, 

Ook flink wat duiten mee,

Gij kunt hier veel genieten,

En wij zijn zeer coulant,

De mannen zijn zeer minzaam,

De dames zijn charmant.

Misschien vindt gij ons somtijds,

Een tikje stijf, antiek,

Gij moogt gerust u uiten,

In minzame kritiek,

Wij loopen niet op klompen,

Gaan zonder Marker broek,

Wij hebben kaas en boter,

En Deventersche koek.

Wij willen graag mondain zijn,

En doen althans alsof,

Maar deftig is het altijd,

Op 't oude Binnenhof,

Wij zullen voor u zorgen,

Voor geest en hart en maag,

Put gij vooral uw wijsheid,

Uit ons 'Mondain Den Haag'.

Surrealisme en egyptomanie

Het interdisciplinaire tijdschrift Dada/Surrealism heeft een call for papers verspreid voor het thema-nummer 'Wonderful Things': Surrealism and Egypt, dat in 2012 zal verschijnen. Het is dan 90 jaar geleden dat Howard Carter (1874-1939) het graf van Toetankhamon opende en een 'egyptomanie' in de kunsten veroorzaakte (de tweede ronde, want een eerste volgde op de publicatie van Description de l'Égypte in 1808-1829). Met name surrealistische kunstenaars zoals Man Ray, Leonora Carrington, Lee Miller en André Breton waren gefascineerd door de architectuur, mystieke symboliek en vormgeving van het oude Egypte. Suggesties voor bijdragen (max. 250 woorden) zijn welkom tot 16 oktober 2011. Meer informatie op deze website.

The Burlington Magazine Online Index

Alweer een bron waarvoor je niet meer naar de bibliotheek hoeft: het bekende kunsthistorisch tijdschrift The Burlington Magazine heeft haar inhoudsopgave van de jaren 1903-1977 online gezet. Raadplegen is gratis, maar registratie als gebruiker is verplicht.

(Over) stripjes lezen

Wij zijn er vast van overtuigd dat de vele stripverhalen die we in de jaren '70 hebben gelezen, hebben bijgedragen aan onze latere interesse in archeologie en kunstgeschiedenis. Asterix en Cleopatra, Kuifje en de sigaren van de Farao, Suske en Wiske en de Dulle Griet, en vele andere albums met thema's als opgegraven schatten, geroofde of vervalste kunst. Jammer genoeg werd de omvangrijke stripverzameling van de familie Kroon in de jaren '90 door dieven aanzienlijk uitgedund. Maar nog steeds rekenen we het lezen van en over comics, manga's en graphic novels tot onze kunsthistorische praktijk. In dat kader dit bericht over een nieuw wetenschappelijk tijdschrift, dat bij Routledge verschijnt: The Journal of Graphic Novels and Comics. Het eerste nummer is kosteloos te downloaden via deze link.

Nieuws van SHIE

Er zijn al veel geweldige initiatieven uit de koker van de Stichting Haags Industrieel Erfgoed gekomen. Nu gaat de SHIE zich richten op een van de meest 'vergeten' en tegelijkertijd meest informatieve bronnen over het bedrijfsleven in Den Haag: het bedrijfsblad. Veel Haagse bedrijven hadden in de 19de en 20ste eeuw een eigen blad voor het personeel, dat huidige onderzoekers veel kan leren over de bedrijvigheid van Den Haag, de relatie tussen werknemer en werkgever, en het sociale aspect van het bedrijfsleven. Helaas zijn in het Gemeentearchief maar weinig bedrijfsbladen bewaard gebleven. De SHIE roept Hagenaars op om contact te zoeken, als zij nog beschikken over informatie over oude bedrijfsbladen of er nog een stapel van op zolder hebben liggen. Meer informatie is hier te vinden.
Ander nieuws: de Haage Hogeschool, HOVO en SHIE organiseren in het najaar van 2010 de cursus 'De economische geschiedenis van Den Haag, erfgoed en stedelijke politiek'. Meer informatie is te vinden op de website van de HOVO.

Visuele cultuur

Het tijdschrift Early Popular Visual Culture heeft een themanummer gewijd aan 'Intermediality in early and silent cinema', waarin enkele artikelen over kunst en film rond 1900 te vinden zijn. Het artikel 'Unfit for public display: female sexuality and the censorship of fin-de-siècle publicity posters' is gratis te downloaden, de overige tegen betaling. Onderwerpen zijn onder meer: toeristenfotografie in Japan, koloniale ansichtkaarten en het werk van Georges Méliès.

Nieuw online tijdschrift over Japan

De populariteit van de Japanse cultuur is enorm. Bij ons zijn vooral Japanse kunst, keuken, manga en anime geliefd. The Netherlands-Japan Review is een nieuw digitaal kwartaaltijdschrift, dat in samenwerking met het SieboldHuis te Leiden is opgezet. Het tijdschrift wil een brug vormen tussen wetenschappelijke en populaire beschouwingen over het onderwerp. Het verschijnt in twee vormen: als website en als downloadbare pdf. Dit biedt ook de mogelijkheid geluids- en videofragmenten toe te voegen. Zo kan een artikel over Shintō, de inheemse godsdienst van Japan, vergezeld worden van (fragmenten van) een Shintōceremonie. De eerste twee afleveringen van het tijdschrift zijn gratis toegankelijk. Daarna kost een abonnement € 25,- per jaar.

Boston Legal aan zee

Hagenaars hebben altijd wat te klagen, wij zijn daarop geen uitzondering. Behalve de universiteit (zie onderstaand bericht) wekt ook de samenwerking met redacties soms irritatie op. Stel: je biedt in 2007 een artikel aan een bekend Amerikaans tijdschrift over kunst en antiek aan, waarin je de legendarische geschiedenis van een object met iconische status onderuit haalt. Men is razend enthousiast over die 'scoop' en accepteert het artikel.
Vervolgens vindt de redactie onder wisselende hoofdredacteurs tot 7 keer toe allerlei uitvluchten om publicatie 'nog één nummer' uit te stellen, wat ervoor zorgt dat je onderzoeksresultaten hun publiek te laat bereiken en je kansen elders te publiceren mist. Ze maken missers die je van een ervaren redactie niet verwacht, zoals het pas veel te laat bestellen van beeldmateriaal - in een kerstvakantie, waarin de betreffende instellingen niet tijdig kunnen leveren - en het zoekmaken van een dia uit een Nederlandse collectie.
Moegespeeld eis je in 2009 een absolute publicatiegarantie in het lentenummer 2010 als voorwaarde om nogmaals een geupdate versie van de tekst in te leveren - en je krijgt die garantie ook. Enigzins voorspelbaar volgt dan toch in februari 2010 een dear John brief van de redacteur ('this is a letter no editor wants to write'), die aangeeft dat men het artikel laat vallen ('a casualty of a change in editorial policy').
Wat kun je in zo'n geval doen? Licht geinspireerd door Alan Shore wijs je op contractbreuk, eist het overeengekomen auteurshonorarium en een aanvullende compensatie (voor drie jaar van je tijd, kennis, moeite, geleden ongemak en elders gemiste kansen), een formele excuusbrief en een garantie dat je auteursrecht op de ongepubliceerde onderzoeksresultaten worden beschermd (door ingeleverde versies van het artikel uit computers en archief te wissen). Wordt vervolgd.

Nieuwe kunstglossy

Nederland is een kunsttijdschrift rijker: Art Deco Magazine. Deze glossy richt zich op kunst, architectuur en design uit de periode 1890–1940. Daar worden we blij van.
‘Art Deco is een lifestyle’ luidt het motto; het bladconcept is dan ook commercieel van opzet. Warm gekleurde spreads waarin objecten uit actuele tentoonstellingen worden besproken of museumcollecties, publicaties en opmerkelijke reisbestemmingen worden belicht. Het gaat daarbij niet om diepgravende wetenschappelijke artikelen. Dit blad is duidelijk laagdrempelig en gericht op een breed kunstlievend publiek, dat openstaat voor de 'goede dingen in het leven' en deze vermoedelijk ook kan betalen. (Zo blijkt koffie drinken in een Weens Art Nouveau koffiehuis een must, alweer iets waar we ons in kunnen vinden).
Het tijdschrift is in de huidige opzet al aantrekkelijk, maar heeft tevens potentieel om in het gat te springen dat Jong Holland heeft achtergelaten. Als de advertorials, die een groot deel van het blad vullen, worden afgewisseld met artikelen die recent onderzoek belichten, mag het van ons meteen vaker verschijnen. Nu is dit nog 2x per jaar. Kortom, dit tijdschrift voorziet in een behoefte aan informatie over kunst rond 1900, en dat zeggen we niet alleen omdat ons boekje er ook in staat!
Het magazine werd gelanceerd op de Nationale Art Deco Beurs in Den Haag door initiatiefnemer Kunstconsult, een kunstbedrijf gespecialiseerd in Art Nouveau en Art Deco. Een nummer kost € 6,95.

Historische buitenplaatsen

Nederland kent weinig tijdschriften die serieus aandacht besteden aan erfgoedproblematiek. Arcadië, een uitgave over particuliere historische buitenplaatsen in Nederland, is een prachtige aanvulling. Het tijdschrift biedt onder redactie van Mickey Six (bekend van Cachet) een mooie balans tussen life style, professionele en historische informatie. Catrien Deys heeft hieraan een interessante bespreking gewijd, dus verwijzen wij graag naar haar recensie.

Digitaal archief Kunstlicht

Als een van de eerste wetenschappelijke kunsttijdschriften in Nederland stelt Kunstlicht haar volledige archief digitaal beschikbaar. Vanaf heden zijn vrijwel alle artikelen die sinds de oprichting in 1980 in het tijdschrift zijn verschenen gratis online te raadplegen. Nieuwe jaargangen worden met een vertraging van twee jaar toegevoegd. De digitalisering werd mogelijk gemaakt door de Universiteitsbibliotheek van de Vrije Universiteit Amsterdam.

Jubileum Kunstlicht

Het tijdschrift Kunstlicht nadert haar 30-jarig jubileum. Dit wordt gevierd op 27 november 2009 met het symposium Kunstgeschiedenis en Interdisciplinariteit: Kiezen of Delen?, een dubbeldik nummer en een vernieuwde website, waarop artikelen uit oude nummers toegankelijk worden gemaakt. K&WH steunt het jubileumcongres van harte als een van de sponsors en roept blog-lezers graag op het tijdschrift - een van de weinige overgebleven platforms voor onderzoeksresultaten op het vakgebied - met een abonnement te steunen.

Jong Holland herleeft?

Het lijkt wel alsof de redactie onze blog leest. (Zie Het kunsttijdschrift is dood(s) hieronder.) Het voormalige kunsttijdschrift Jong Holland stuurde haar ex-lezers deze week een enquête van een heus marktonderzoeksbureau ten behoeve van een plan voor een heroprichting in digitale vorm.
Zoals dat gaat bij enquêtes, werden er veel vragen gesteld zonder ruimte te geven om de antwoorden te motiveren. Of wij peer review van wetenschappelijke artikelen over onderzoek in de kunstgeschiedenis een goed idee vinden. Ja, natuurlijk. Maar niet als onder deze sjieke term wordt verstaan: steeds dezelfde collega's van de redactie artikelen voorleggen. Dat leidt tot een eenzijdige benadering, die we in de oude gedrukte vorm al meenden te bespeuren. Of wij personalia en tentoonstellingsaankondigingen in een nieuw digitaal tijdschrift opgenomen willen zien? Nee. Maar waarom niet? Die vinden we al in de diverse digitale nieuwsbrieven van andere organisaties op het vakgebied en in digitale tentoonstellingsladders. De inbox slipt zo vol van elkaar overlappende berichtenstromen. Een nieuw Jong Holland moet zich onderscheiden door informatie te bieden die node gemist wordt, zoals verslagen van recent onderzoek van Nederlandse promovendi en interdisciplinaire benaderingen van kunstanalyse, niet vervallen in herhaling van zetten van derden. De gekozen wijze van vraagstelling zal de redactie weinig inzicht geven in de werkelijke behoefte van de lezersdoelgroep. Of we de oude titel terug willen zien keren? Nee. Het oude tijdschrift werd gekenmerkt door een jarenlange worsteling met subsidiegevers en diverse interne beleidsproblemen, waaronder een conservatieve redactie die zich met hand en tand verzette tegen de vernieuwing die nu toch eindelijk plaats lijkt te vinden. Een nieuw digitaal blad verdient een eigen start, zonder negatieve bagage.

Het kunsthistoriche tijdschrift is dood(s)

Op een nieuwjaarsborrel deze januari werd Cr, interdisciplinair tijdschrift voor conservering en restauratie ten grave gedragen. Oude nummers zijn nog even te bestellen, haast u dus met het compleet maken van de jaargangen. Het is niet het enige kunsthistorische tijdschrift dat de afgelopen tijd is gesneuveld, ook Jong Holland en Cachet gingen ten onder, kM heeft het moeilijk en Art Matters kwam nooit echt goed van de grond. Terwijl glossies met luchtige teksten voor veiling- en galerieliefhebbers overleven, verdwijnen de broodnodige platforms voor presentatie van recent onderzoek en vakinhoudelijke informatie. Subsidieregelingen bieden op dit punt geen enkele uitkomst.
In andere landen verkent men al enige tijd de digitale snelweg. Zo bundelden diverse Duitse musea hun krachten in het digitale tijdschrift Kunstgeschichte. Bijzonder aan deze bladformule is dat artikelen zes maanden als 'discussiestuk' op de website staan, waar vakgenoten ze kunnen becommentariëren, waarna de auteur een definitieve versie maakt die als artikel in het archief wordt geplaatst. Erg spannend is de inhoud van het eerste nummer nog niet, en moest de gekozen vormgeving voor de homepage nou weer zo gortdroog? Kunsthistorici kijken juist zo graag naar plaatjes en kleuren. Bovendien krijgt tekst geen wetenschappelijk verantwoorder uitstraling of een breder lezerspubliek door ze te omgeven met grauwe saaiheid.