Overdekt winkelen

De recente renovatie was voor Monumentenzorg Den Haag een reden om een nieuwe publicatie te wijden aan De Haagse Passage. Geschiedenis van een nieuw winkelfenomeen.

Vroeger moest je fysiek over de drempel van een winkel stappen om iets te kunnen bekijken. Dat deed je uitsluitend wanneer je iets écht nodig had en bovendien genoeg geld op zak had. Een jurk voor de lol passen, was er niet bij. Plezierwinkelen werd in de 19de eeuw mogelijk door de opkomst van een middenklasse met koopkracht en door technische ontwikkelingen in de glasindustrie. Door de productie van grotere glasramen werden etalages groter en dat betekende: meer verkoopwaren tegelijkertijd kunnen tonen aan het passerende publiek. Nu werd het voor alle klassen mogelijk om zich te vergapen aan al het fraais, zonder de verplichting tot aanschaf. 'Window shopping' was een feit. Maar een plensje regen kon al dat nieuwe consumentenplezier gemakkelijk bederven, dus bedacht men de overdekte winkelpassage. Graag zouden we schrijven dat Den Haag hiermee in 1855 de primeur had, maar Rotterdam was ons nét voor. De onze was natuurlijk wel mooier. In 1929 werd de Passage uitgebreid en ontstond een mooie mix van 19de- en 20ste-eeuwse architectuur. Wie de ingang aan de Hofweg inloopt, kan nog de fraaie Art Deco elementen bewonderen, die ooit deel uitmaakten van de Passagebioscoop. Bij de recente renovatie is dan ook getracht de oorspronkelijke staat zo veel mogelijk recht te doen. De transformatie van de gevel van nr. 35 (ooit de bekende notenwinkel) is daarvan een treffend voorbeeld.
Het boek is rijk geïllustreerd en beschrijft de geschiedenis van het winkelparadijs heel overzichtelijk, al is er over de periode van de tweede wereldoorlog tot de renovatie blijkbaar weinig te melden. We vragen ons af waarom er eigenlijk geen bijdrage werd opgenomen van Jan Hein Furnée, die als historicus gespecialiseerd is in de geschiedenis van het winkelen in Den Haag en een boek over 'Plaatsen van beschaafd vertier' voorbereid. Verder doet de vorm- en druktechnische productie niet zo 'sjiek' aan als het onderwerp misschien doet verwachten.

Wie na een bezoekje aan de Passage in echte shopping-stemming is gekomen, dan doorlopen naar het Haags Historisch Museum voor de tentoonstelling Mijn Den Haag winkelt!. Tot januari 2012 kun je hier terecht voor een sfeerbeeld van het winkelen van toen, dat wordt opgeroepen met foto's, posters, verpakkingsmateriaal, en zelfs een gereconstrueerde hoeden- en pettenwinkel.